http://www.haber3.com/nabucco-gercekleri.-105141y.htm

2007 kasım Nabucco boru hattı projesi, 13 Temmuz”da imzalanan hükümetler arası Anlaşma ile yeni bir safhaya girdi.
Projenin taşıdığı önem, neredeyse tüm köşe yazarları tarafından vurgulandı. Yapılan yorumların çoğunda, projenin Avrupa Birliği açısından taşıdığı önemin altı çizildi. Hatta, Radikal yazarı Murat Yetkin, projenin öneminin Türkiye”de yeterince anlaşılmadığından bahisle, bu projenin önemini Putin”in bile anladığını ifade etti.
Mehmet Altan, bir şekilde Nabucco ile Ergenekon arasında ilgi kurdu. Nabucco hattının tam olarak nereden geçmekte olduğunu galiba bilmiyor. Bilgi sahibi değil ancak, fikir sahibi…
Ben, Fehmi Koru ve Nazlı Ilıcak hanımefendinin bu projeyle ilgili olarak daha çok yazı yazmalarını arzu ediyorum. Zira, doğal gaz konusundaki bilgi eksikliklerine rağmen, oldukça sert yazılar yazabilen bu ikiliden, Nabucco konusunda da yazmalarını beklerdim. Tıpkı, Fehmi Koru”nun 11 ve 23 Mayıs 2001″de Yeni Şafak”ta yazdıkları gibi… Tıpkı, Nazlı hanımın 25 Mayıs 2000″de Yeni Şafak”ta yazdığı gibi…
Ben aşağıda, hem yeni başlayanlar için hem de bilgi eksikliğine rağmen yorum yapmakta sakınca görmeyenler için bir Nabucco notu sunuyorum…

NABUCCO GERÇEKLERİ
Nabucco Operasından Nabucco Projesine

Yıl M.Ö. 586″dır. Babil Krallığı en ihtişamlı dönemlerini yaşamaktadır. Kral II. Nabucco gücünün doruğundadır ve kendisine yeni hedef olarak Kudüs”ü seçmiş ve Kudüs”ün kapılarına dayanmıştır. Kudüslüler kenti korumak için ilginç bir savunma taktiği uygulamaktadır. Nabucco”nun daha önce öldü sanılan kızları Abigaille ile Fenena, aslında Kudüslülerin elindedir. Kudüslüler Fenena”yı barış için rehin tutmaktadırlar. Kudüs”ün etkili ismi İbrani Başrahibi Zaccaria, Nabucco”nun kente girdiğini haber alınca, Fenena”yı öldürmek ister. Ancak bu emeline ulaşamadan engellenir. Zira, Kudüs Kralı”nın oğlu Ismaele, Fenena”yı sevdiği için onun öldürülmesine izin vermez. Kenti işgal etmek için Kudüs kapılarına dayanan Kral Nabucco”nun kızına aşık olan ve onun hayatını kurtaran İsmaele vatan haini ilan edilir. Diğer esir kız Abigaillee ise aslında Nabucco”nun öz kızı olmadığını düşünmekte ve krallık tacını ele geçirmeyi planlamaktadır. Ayrıca Abigaille, Fenena-İsmaele aşkından rahatsızdır, çünkü o da İsmaele”i sevmektedir.”

Hikayede M.Ö. 586 yılında Kudüs”te ve Babil”de yaşanan ve tarihte “Babil Esareti” diye bilinen bir olay anlatılmaktadır. Verdi (Parma, 1813-Milan 1901) tarafından yazılan dört perdelik Nabucco operasında, aşk, entrika, savaş ve mücadele gibi bugünün petrol ve doğal gaz oyununun vazgeçilmez öğelerinin tamamı kendi yerini almıştır. Müzik tarihinin en iyi opera bestecilerinden biri olan Verdi “Nabucco Operası”nı sanki bugünkü Nabucco Projesi için yazmıştır.

Nabucco Operası daha sonra Türkiye”de de sahnelenir. Ancak, bu sadece operayla sınırlı kalmaz ve AB Enerji Bakanları Türkiye”ye Nabucco Projesi”nde başrolü verirler. Proje kısaca, Hazar Bölgesi ve Orta Doğu doğal gaz rezervlerini Avrupa pazarlarına ulaştırmayı öngörmektedir (Turksam).

Avrupa”nın doğal gaz ihtiyacı

2030 yılında Avrupa”nın 300 milyar metreküp doğal gaz açığı olacaktır.
Türkiye”nin oğal Gaz Arz ve Talep Senaryoları

Büyütmek için tıklayın…

Botaş tarafından yapılan talep tahminlerine göre, yeni alım anlaşmaları neticelendirilmediği takdirde, Türkiye”nin doğal gaz açığı 2020 yılında 26 milyar metreküp, 2025 yılında 30 milyar metreküp ve 2030 yılında 36 milyar metreküp olacaktır.
Bugünkü tabloya bakarak, Türkiye”nin doğal gaz arzı ve güvenliği konusunda, kendi öncelikleri yerine Avrupa”nın önceliklerine önem verdiği söylenebilir.
1 – Nabucco (N) projesi, Türkiye”nin doğusu ve güneyinden gelecek doğal gazın Türkiye üzerinden Avrupa”ya transit geçişini sağlayan bir boru hattı projesidir. N projesi 2002 yılı Mayıs ayından itibaren somutlaştırılmaktadır.

2 – N boru hattı 3300 km. uzunluğunda olacaktır. Türkiye topraklarından geçecek hat uzunluğu 2000 km. civarındadır.
Toplam Nabucco Boru Hattı Uzunluğu (Besleme Hatları Hariç): 2.841 km

Toplam Nabucco Boru Hattı Uzunluğu (Besleme Hatları Dahil): 3.282 km

13 Temmuz”da imzalanan anlaşmada ise, hattın Türkiye”ye giriş noktası 3 olarak ifade belirtilmektedir.
3 – N projesine ortak ülke ve firmalar şöyledir. Taraflar eşit ortaktır.
Türkiye (BOTAŞ)
Avusturya (OVM)
Macaristan (MOL)
Bulgaristan (EAD)
Romanya (TRANSGAZ)
Almanya (RWE, Şubat 2008″de ortak oldu)

4 – N projesinin yatırım harcamaları (CAPEX) 7,9 milyar Euro”dur.
5 – N projesinin 25 yıllık operasyon harcamaları (OPEX) 5,7 milyar Euro olarak öngörülmektedir.
6 – N projesi ile yılda 31 milyar metreküp gaz taşınması planlanmıştır.
7 – N projesinden 25 yıllık süre içerisinde beklenen vergi geliri toplamı 7,8 milyar Euro düzeyindedir. Türkiye”nin payına düşen vergi miktarı 4.2 milyar Euro”dur. Bu rakam yılda 168 milyon Euro”ya tekabül etmektedir.

8 – N projesinin 55,3 milyar Euro büyüklüğünde bir “iş” olduğu varsayımıyla hareket edilmektedir.
9 – N projesi ile taşınacak gazın ancak % 50″si N ortaklarına Avusturya”dan satılabilecektir
10 – Başlangıçta, Hazar ve İran gazı hedeflenerek yürütülen çalışmalarda, giderek daha fazla tedarikçi ülkenin adı geçmeye başlamıştır. Bunlar; Rusya, Mısır, Irak ve Katar”dır.

11- Rusya, N projesinin oluşturulmasının mantığı çerçevesinde, projeye katılmayacağını defalarca beyan etmiştir.
12 – ABD”nin Irak”tan çekilmesi planları çerçevesinde, Irak gazının da dünya pazarlarına açılması konusu son dönemde gündeme gelmiştir. Gaz ihracatı konusunda, Kürt yönetimi ile Merkezi hükümet arasında sorunlar mevcuttur. Merkezi Irak hükümeti, K.Irak”ta sonuçlandırılan bazı uluslararası sözleşmeleri veto etmektedir.
A Troubled Pipeline
By Owen Matthews | NEWSWEEK

From the magazine issue dated Jun 29, 2009. Nabucco, the natural-gas pipeline running from Central Asia to Austria via the Balkans and Turkey, has run into trouble from an unexpected quarter. The European Union hopes Nabucco will help break its dependence on Russian gas. However, since the project’s inception, there have been nagging doubts that Caspian Sea countries will be able to provide enough gas to fill the pipeline at its source. Azerbaijan already peddles most of its gas to Turkey, while other Central Asian countries have recently pledged to sell their reserves to Russia’s Gazprom. To remedy that shortfall, a consortium of gas companies from Austria, Hungary and the United Arab Emirates recently struck an $8 billion deal with Iraq’s Kurds to source gas from their region, run it into the pipeline via Turkey and thus solve Nabucco’s supply problems.

The deal quickly drew criticism from Baghdad and Ankara, which have actively sought to block Kurdistan’s oil ambitions over fears that independent energy revenue could help bolster the region’s bid for political autonomy. Earlier this month the Iraqi government vetoed the Kurds’ Nabucco arrangement, saying that the Kurdish regional government could not strike its own energy deals without violating Iraq’s Constitution.

Baghdad offered to supply Europe from another field instead—one not under Kurdish control—but it couldn’t promise gas until 2014 at the earliest. Oil has long been a source of simmering tensions between the Kurds and the central Iraqi government, which has also moved to bring border controls in the Kurdish region under Baghdad’s authority.
Turkey, too, has expressed its unhappiness over the Nabucco deal. Rather than allowing Iraqi Kurds to enrich themselves with gas money—which would likely bolster their de facto independence from Baghdad—Turkey prefers to bank on the chance that its ally Azerbaijan will be able to produce enough gas to fill the pipe.

Either way, Nabucco’s backers are being forced back to the drawing board. Even with €250 million pledged by the European Commission for its funding, and even with Turkey easing the terms by which gas will transit its territory, there’s little point in building an expensive new pipeline if there’s not enough gas at the source to put in it. And with Moscow making progress on its South Stream gas pipe, which is planned to run under the Black Sea to Bulgaria and on to the Balkans and Italy to deliver gas by 2015, Europe’s attempts to break free from Russian gas dominance may turn out to be only a pipe dream.

13 – MOL ve OVM, Arap sermayesinin ağırlıklı olarak hakim olduğu, K.Irak”da doğal gaz alanında faaliyet gösteren bir firmaya (Pearl petroleum) Mayıs 2009″da % 10″nar nispetinde ortak olmuşlardır. Aynı şekilde, Pearl Petroleum”un ortakları, Crescent petroleum ve Dana Gaz da, MOL”de % 3″er hisseye sahiptir.
Dana Gas to Sell 20% of Pearl Petroleum in Iraq to Mol, OMV By Shaji Mathew

May 17 (Bloomberg) — Dana Gas PJSC, the United Arab Emirates-based natural-gas producer, signed an agreement to sell a 20 percent stake in its gas venture in Iraq”s Kurdistan region to Mol Nyrt. and OMV AG.

OMV AG, central Europe”s biggest oil company, will pay $350 million for a 10 percent stake in Pearl Petroleum, which holds Crescent Petroleum and Dana”s upstream interests in the Kurdistan region, the Sharjah-based Dana said in an e-mailed statement today.

Dana and Crescent will each become 3 percent shareholders in MOL, Hungary”s largest refiner, for a 10 percent stake in Pearl Petroleum, it said. Crescent is a major shareholder in Dana.

14 – Dana (Arapca inci demek) gazın Türkiye”de de bir ortaklığı vardır. Bu firmanın, EPDK”ya Irak”tan doğal gaz ithalatı için başvurusu mevcuttur.
15 – Son aylarda yaşanan Türkiye – Azerbaycan gerginliği sürecinde, Irak gazının N projesi açısından önem kazanması tesadüf değildir.
16 – Irak”ta saptanmış doğal gaz rezervleri 112 trilyon metreküptür. Irak, 2014 yılından itibaren 15 milyar metre küp gazı ihraç edebilecektir

13 Temmuz 2009 tarihli Anlaşma”da dikkat çeken hususlar
– Madde 1.9 “Arazi Hakları”, sınırlandırma olmadan bu arazinin kullanımını, zilyetliğini, mülkiyetini, işgal edilmesini, kontrolünü, temlik edilmesini ve yararlanılmasını içerebilecek Proje Faaliyetleri için gerekli olabilecek serbest ve kısıtlanmamış haklar, erişim ve mülkiyet hakkı veren herhangi bir Ülkede arazi konusundaki ilgili mevzuata uygun haklar ve ruhsatlar anlamını taşımaktadır.
1.9 -“Land Rights” shall mean all those rights and permits in accordance with the applicable legislation with respect to land in any Territory which grant such free and unrestricted rights, access and title as are necessary for the Project Activities, which may include but not be limited to use, possession, ownership, occupancy, control, assignment and enjoyment of such land.

– Dünya doğal gaz rezervlerinin çok önemli bir bölümü Türkiye”nin yakın çevresindeyken ve ayrıca, Avrupa”nın enerji ihtiyacı da ortadayken, Türkiye”nin transit ülke rolüne soyunması, eğer kasıt ve başka hesaplar yoksa, iş bilmezlikten başka bir şey değildir. Türkiye, bu anlaşmadan sonra bir ticaret merkezi olma rüyasını unutmalıdır. Çünkü, artık ticaret merkezi olacak Baumgarden”a gazın taşınacağı bir transit ülke konumuna gelmektedir (Anlaşma madde 1.16). Gaz güvenliğimiz konusunda önemli ve tarihi bir fırsatı kaçırmış bulunuyoruz. N anlaşması Türkiye açısından bir hayal kırıklığıdır. Coğrafi konumundan yararlanarak Türkiye”nin, kardeşlik bağları olan ülkeler dahil komşu ülkelerle ikili anlaşmalar yapıp kendi arz güvenliğini sağlaması, bu arada fazla gazı Avrupa”ya satması gerekirdi. Yıllardır konuşulan, yazılan, çizilen vizyon bu idi. Oysa, şimdi Türkiye hiçbir güvence almadan bu insiyatifini Nabucco GmbH”ye, bir anlamda AB”ne teslim etmiştir. Mevcut haliyle Nabucco ön planda AB”nin arz güvenliğini hedefleyen bir projedir. Türkiye”nin arz güvenliği 2. derecede, bir takım koşullara bağlı hale getirilmiştir.
– İmzalanan belge, AB üyeleri Bulgaristan, Romanya, Macaristan ve Avusturya ile Türkiye arasındaki bir Hükümetler arası Anlaşma görüntüsündedir. Anlaşmada, Türkiye AB tam üye olacaktır şeklinde niyet belirten ifade yoktur. Anlaşmanın bütününde hep AB ile Türkiye arasında farklı hukuk ve farklı uygulamaların olacağı ve bunun devam edeceği hissedilmektedir. AB üyesi ülkelerin AB mer”i mevzuatına tabi olduğu sürekli vurgulanırken, uyuşmazlıkların çözümünde uygulanacak hukukta hep AB yasalarına uyumdan bahsedilirken, Türkiye”nin ayrı hukuku hep vurgulanmıştır. AB mevzuatı ve Gaz Birliği direktifi muafiyetlerinden bahsedilirken Türkiye diğer bir ülke statüsünde bulundurulmuştur (Anl.3.1).
Madde 10.1 Her Devlet Taraf, Projenin adil, şeffaf, yasal olarak uygulatılabilir ticari kayıt ve şartlarla gerçekleştirilmesi için gerekli Arazi Haklarının imtiyaz olarak verilmesini, sağlanmasını veya iktisap edilmesini kolaylaştırmak için çaba gösterecektir.
10.1 Each State Party shall endeavour to facilitate either the concession, the grant, or the acquisition of Land Rights necessary for the realisation of the Project under fair, transparent, legally enforceable, commercial terms and conditions.
Madde 11.3 Türkiye’de kurulan Nabucco Ulusal Şirketi tarafından Nabucco Uluslararası Şirketine dağıtılacak temettüler, stopaj vergisinden muaf olacaktır. Nabucco Uluslararası Şirketi tarafından Türkiye’de kurulu Hissedarına dağıtılacak temettüler, stopaj vergisinden muaf olacaktır.
11.3 Dividends distributed by the Nabucco National Company established in Turkey to Nabucco International Company shall be exempt from withholding tax. Dividends distributed by the Nabucco International Company to its Shareholder incorporated in Turkey shall be exempt from withholding tax.

Madde 11.4 Nabucco Uluslararası Şirketinin Nabucco Ulusal Şirketlerinden aldığı temettüler, Avusturya’da her türlü kar vergisi, gelir vergisi, kişisel veya kurum vergisi ya da benzeri etki yaratan her türlü vergiden muaftır. Nabucco Uluslararası Şirketi tarafından Türkiye’deki Hissedarına dağıtılan temettüler, Türkiye’de her türlü kar vergisi, gelir vergisi, kişisel veya kurum vergisi ya da benzeri etki yaratan her türlü vergiden muaftır.
11.4 Dividends received by the Nabucco International Company from the Nabucco National Companies shall be exempt from any profit tax, income tax, any personal and corporate tax or any tax which has similar effect of these taxes in Austria. Dividends distributed by the Nabucco International Company to its Shareholder incorporated in Turkey shall be exempt from any profit tax, income tax, any personal and corporate tax or any tax which has similar effect of these taxes in Turkey.

– Enerji Bakanı %15 indirimli gaz alma istemiyle ilgili olarak, “Türkiye’ye verilmiş böyle bir hak yoktu ki zaten vazgeçilsin” demiştir.

Madem, %15 önemsiz idi, başlangıçta neden ısrar edilmiştir? Aşağıdaki bir Nabucco belgesinde 2008 yılında açıkça ifade edildiği üzere, boru hattı ile taşınacak gazın % 50″si, Nabucco ortakları arasında açık artırma usulü ile satılabilecektir. % 50 esprisi bir AB direktifidir. 3.tarafların da ürüne ulaşmasını garanti etmektedir. Bu nedenle, Sayın Bakanın % 15 yerine % 5O alabilecek duruma geldik ifadesi maalesef gerçeği yansıtmamaktadır.

– Türkiye”de yapılacak hattın maliyeti yaklaşık 4.5 milyar Euro”dur. Kuşkusuz bu önemli bir “iş”dir. Doğal olarak müteahhitlerimizin dikkatini çekmektedir. Bu ihaleleri Türk Nabucco şirketi yapacak görünüyor. Ancak, şartnameler Viyana”daki ana şirket tarafından hazırlanacaktir. Kreditör kuruluşlar/ülkeler şartnamelere getirilen maddelerle boru imalatçılarımızı ve müteahhitlerimizi devre dışında bırakmaya çalışacaktır. Zira, alınacak kredilerde kredi menşei ülke firmaları lehine şartlar getirilebilir (ihracat kredisi) gibi. Harcanacak para kamu parası olmadığı için, Viyana merkezli şirket her şeyin sahibidir. İlginç bir yatırım ve işletme süreci olacaktır.