Eylül ayında yapılan İhracat Koordinasyon Toplantısı için Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından hazırlanan raporda, ‘Made in EU’ menşe etiketi kullanımı konusuna da yer verilmişti. Raporda, bazı AB ülkeleri ithalatçılarının ihraç ürünlerimizin üzerine ‘Made in Turkey’ etiketinin konulmasını istemedikleri ifade edilerek, bu talep doğrultusunda etiketleme yapılmadan gönderilen ürünlerin özellikle, Fransa ve Yunanistan gümrüklerinde sorunlarla karşılaşmakta olduğu, hatta ürünlerimizin bu ülkelere girişine izin verilmediği vurgulanıyor. Bilindiği gibi, Gümrük Birliği kapsamındaki ticarette, menşe kuralları değil, serbest dolaşım kuralı geçerli. Bu nedenle, yapılan uygulamanın kabul edilemez nitelikte olduğunu söyleyebiliriz. Ancak, bu durum gösteriyor ki, 10 yıldan beri üyesi olduğumuz GB platformunda da ihraç ürünlerimizle ilgili ‘imaj’ sorunu devam ediyor.
TİM’in raporunda, AB Komisyonunca, AB’de üretilen sağlık, çevre, güvenlik ve sosyal yükümlülükler ile ilgili kurallara uyumlu ürünler için ‘Made in EU’ etiketinin kullanımını sağlamaya yönelik çalışmaların hızlandırıldığı da vurgulanarak, tüm sanayi ürünleri ihracatımızın % 65’inin AB ülkelerine yönelik olduğu dikkate alındığında, AB pazarındaki payımızın korunabilmesi açısından, AB Komisyonunca üzerinde çalışılmakta olan ‘Made in EU’ menşe etiketinin, GB çerçevesinde ülkemiz tarafından da mutlak surette kullanılmasını sağlamak hayati önem taşımaktadır ifadesine yer veriliyor.
EU menşe etiketi konusu Birlik mevzuatına henüz kazandırılmış bir olgu değildir. Ancak, bu konuya bakış açımız mutlaka AB perspektifiyle örtüşmelidir. AB’ye katılım sürecine terfi etmiş bir ülke olarak, TİM’in bu talebinin hukuki boyutta daha da güçlendiğini söyleyebiliriz. İhraç ürünlerimizde kullanacağımız EU menşe etiketi, Birlik içi ticarette ürünlerimiz aleyhine oluşan haksız rekabeti engelleyeceği gibi, kısa ve orta vadede, yakın coğrafyamızdaki imaj sorunumuzun giderilmesinde de büyük bir adım ve ticari açıdan önemli bir kazanç sağlayacaktır. Bu nedenle, ürünlerimizi uluslararası pazarlara üzerlerinde etnik çağrışım yapan bir ‘üst kimlik’le (Turquality) değil de, ‘Made in EU’ etiketiyle sunmak daha doğru olacaktır.
Konuyla ilgili olarak AB’de yürütülmekte olan çalışmalarda, Birlik içerisinde üretilen ürünlerde ‘Made in EU’ menşe etiketinin kullanımı ile AB’ye üçüncü ülkelerden ithal edilen ürünlerde o ülkelere ait menşe etiketi kullanımının zorunlu olup olmaması tartışılıyor. Kuşkusuz, bu tartışmalar da bizi yakından ilgilendiriyor. Zira, daha önce de ifade ettiğimiz gibi, ülkemiz konuya Birlik içerisinde yer alan bir ülke gibi bakmak zorunda. Öte yandan, Birlik içi ticaret hacminin büyüklüğü ve ülkemizi de yakından ilgilendiren Avrupa – Akdeniz serbest ticaret alanı oluşumu dikkate alındığında, ihraç ürünlerimiz üzerinde ‘Made in EU’ menşe etiketi kullanımının gerekliliği ortaya çıkmaktadır.
Bununla birlikte, bazı sektörlerimizde bu uygulama yeni maliyetler getirecektir. Ayrıca bazı sektörlerde ‘Made in Turkey’ etiketinini kullanımı veya menşe etiketinin hiç kullanılmaması (teknik nedenlerle) önem arz ediyor olabilir. Ancak, Avrupa’da menşe etiketi mevzuatını oluşturulduğunda, firmalarımızın AB’ye yönelik ihracatlarında bu mevzuatı da uygulamak zorunda kalacakları unutulmamalıdır.