Eşleştirme Merkezleri (EŞMER) projesi KOSGEB web sayfasında aynen şöyle tanımlanıyor. “Küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) ihracat imkanlarını artıran ve organizasyon, danışmanlık, temsilcilik gibi hizmetler veren yurt dışında kurulmuş merkez.” Bu merkezlerde, büyük ölçekli sanayi ve ticaret kuruluşlarının rahatça yaptıkları uluslararası işbirliklerinin ölçeği küçültülerek, bunun KOBİ’ler düzeyine yaygınlaştırılması amaçlanıyor.

İlk merkez Rusya’da kuruldu. Geçtiğimiz hafta Referans’ta, KOBİ’lerin ihracatını arttırmayı amaçlayan Eşleştirme Merkezleri Projesi’nin ilk meyvesini verdiğine ve ilk ihracat TIR’ının Moskova’ya doğru yola çıktığına dair bir haber vardı. TIR’da 19 firmaya ait yaklaşık 250 bin dolar değerinde 300 koli ürün bulunuyormuş. Katılımcı firmalara hem ofis hem de “show room” imkanı sunan EŞMER, Rusya’ya her ay 4-5 TIR yollayarak işletmelerin ihracata açılan kapısı olmayı hedefliyormuş.

Vizyona! bakın. Rusya’da “çerçi” zihniyeti.

Küçük ve orta ölçekli firmaların önemli bir bölümünün ticaret pratiği yüzünden Rusya pazarını hafife alarak ciddi markalarını riske atan Türkiye, 2007’ye doğru EŞMER’lerle Rusya pazarında kendisine yön arayışında. Küreselleşmenin “K” sını bile algılayamayan anlayış, EŞMER’lerde firma eşleştirip, muhtemelen emek yoğun ürünleri bavul yerine kolilerle ihraç edecek. İnanması zor. Vizyon değil, sanki komedi.

EŞMER’ler de, 16 yıldır Rusya’da defalarca denenen ve bir türlü başarıya ulaşamayan “Türk Ticaret Merkezleri” anlayışıyla, Moskova’daki sürekli sergi alanında (VDNH) Türk ve Rus KOBİ’lerini eşleştirecekmiş!
EŞMER; Türk Ticaret Merkezleri serüveninde gelinen son nokta, üstelik bu da devlet destekli.

Sanırsınız ki, Rusya’da dağ taş KOBİ dolu. Sanırsınız ki, Rus girişimcileri Türkiye’den ürün getirmeyi bilmiyor da, Moskova’nın göbeğinde bir eşleştirme merkezi vasıtasıyla Türkiye’den mal getirtecekler. Türk KOBİ’lerine Moskova’da alt yapı hazırlayarak, “koli” ticaretiyle Rusya’yı fethedeceğiz. Rusya son yıllarda vites büyütmüş, kendi yolunda ilerliyor. Ancak, biz Türklerin bakış açısı hiç değişmiyor.
Tek tip bakış açısı; Rusya yerinde sayıyor. Rusya’ya ne satarsan gider. Ruslar alım gücü zayıf!, muhtaç! ve fakir! bir millet.

EŞMER’de eşleştirilen Rus firmaları akreditif açacaklar mı acaba? Eşleştirilen Rus firmaları mallarını gümrükten kendileri mi çekecek? Yoksa, EŞMER bu işlere de aracılık mı yapacak? EŞMER denilen yer yoksa operasyon merkezi mi olacak? Eğer “saklı” amaç buysa, bu son derece riskli. Devletimiz kendi desteğiyle, kendi başına iş açabilir. Devlet desteğiyle Türk malı imajına zarar veren operasyonlar yapılabilir.

İkinci EŞMER Almanya’da açılmış. Gündemde Azerbaycan, Ukrayna, Kırgızistan, Katar, İsrail, Hollanda ve İran da varmış. Pazar alt yapısı gelişmiş ülkelerde bu sistem çalışır mı bilemem ancak, sayıları 40 bini aşan ihracatçı firma sayımızı arttırmaya yönelik bu girişim, kamu kaynaklarının heba edilmesinde başka bir işe yaramıyor. Zira, 2005’te 22 bin firmanın, firma başına sadece 25 bin dolarlık ihracat yaptığı göz önüne alındığında, kaynak israfı anlamına gelen küçük firmaların yurt dışına açılmalarını cesaretlendiren operasyonlara mutlaka dur demek gerekiyor. Bu yaklaşımın Türkiye’ye bir şey kazandırmayacağını, hatta zarar verebileceğini dahi söyleyebiliriz.