İhracat rekorları üzerine yapılmış bilimsel bir araştırmaya ulaşamadım. Belki de, bilim insanları ve dış ticaret istatistiklerini derleyen kuruluşların uzmanları “ihracat rekorları” başlıklı bir çalışmanın, ekonomi bilimi açısından bir anlam taşımayacağının farkında oldukları için bu tür bir çalışmaya yönelmemiş olabilirler.

Son birkaç yıldan beri, medyada her ay yeni bir ihracat rekoru haberi yer alıyor. ‘İhracatta Cumhuriyet dönemi rekoru’ başlığı taşıyan bir haber okuduğumda, “Biz, bu rekoru daha geçen ay kırmamış mıydık, bu nasıl bir hesap işidir, giderek daha fazla rekor kırma rekoru kırıyoruz” diye düşünür oldum. Dış Ticaret Vakfı’nın düzenlediği dış ticaret sertifika eğitimleri katılımcılarının çoğu, bu rekorlardan kafaları karışmış olacak ki, bana hep şu soruyu soruyorlar. “Bu rekorlar ne anlama geliyor, nasıl yorumlamalıyız?”
Cumhuriyet tarihimiz boyunca başka sahalarda da her ay kırdığımız rekorlar bulunmasına rağmen, neden o rekorlar dış ticaret rekorları gibi sık sık gündeme getirilmiyor? Örneğin, her ay nüfusumuz artıyor, ülkemize gelen turist sayısı artıyor. İlgili Bakanlarımız neden her ay nüfus ve turist sayısındaki artış rekorlarıyla ilgili toplantılar düzenlemiyorlar? Neden, her ay trafiğe çıkan otomobil sayısındaki artış rekoru konulu toplantılar düzenlenmiyor? Örneğin, 1925 yılı ile 2005 yılına ait trafiğe çıkan otomobil sayısı kıyaslansa, kırılan rekorun morali! uzun süre hepimize yeter.

Konumuza dönelim. Türkiye İstatistik Kurumu web sayfasından 1923-2005 yılları dış ticaret verilerine ulaşarak, bilimsel, hatta pratik bir anlamı olmasa da, Cumhuriyet tarihimiz boyunca dış ticarette kırdığımız tüm rekorları; bir önceki yıla göre artış yüzdeleri şeklinde aşağıda derledim. Öncelikle şunu belirteyim ki, son dört yıllık dış ticaret verileri, Cumhuriyet döneminin rekorları arasında ilk beşe dahi giremiyor. İhracat sayılarında rekor artış yılı 1924. 1923 yılındaki 50 milyonluk ihracatımız, 1924’de 82 milyon dolara ulaşmış. Artış oranı tam yüzde 62,3. Hâlâ bu oranı yakalayamamışız. Bu rekora en çok yaklaştığımız yıl 1981 olmuş, artış oranı yüzde 61,6.

İthalatta ise, 1947 ve 1942 yıllarında artış oranları yüzde 100’ün üzerinde gerçekleşmiş. Rekor 1947’de kırılmış; yüzde 105,8. Dış ticaret hacmi rekoru da 1942’de kırılmış; yüzde 63,2. Bu rekora en fazla yaklaştığımız yıl ise 1974, oran yüzde 56.

Bilimsel ve pratik bir değeri olmayan bu araştırmamda, diğer bir ilginç istatistiki bilgi ise şöyle; 1923-83 döneminde (60 yılda) yapılan ihracatımız toplamı, sadece 2005 yılında verdiğimiz dış ticaret açığına eşit. Dış ticaret açığı alanında kırdığımız bu rekor, tarihe altın harflerle geçecek türden, tıpkı 1923-95 döneminde (72 yıl) yıllık ihracatımız toplamının sadece 2005 yılı dış ticaret hacmine eşit olduğu gibi. Sonuç olarak, 1923-2005 döneminde (tüm zamanlar) toplam dış ticaret açığımız tam 346 milyar dolar, dış ticaret hacmimiz ise, 1.5 trilyon dolar.

İhracat İthalat
Yıllar artış oranı-rekor Yıllar artış oranı-rekor

1924 62,3 1947 105,8
1981 61,6 1942 103,9
1943 56 1974 81,1
1973 48,8 1980 56
1959 43,1 1934 52,5